Rolmaten zijn voorzien van een soepele zelfoprollende meetband. Deze band is doorgaans vervaardigd van zeer dun, veerkrachtig staal. Door de vorm van de band, die gewoonlijk een holle doorsnede heeft, biedt het weerstand tegen omknikken. Verder is het roestvast of tegen roest beschermd. Bij een betere kwaliteit heeft de band meestal een speciale coating, die erg slijtvast is en lang goed afleesbaar blijft. De band die opgerold zit in een metalen of kunststof huis, is voorzien van een centimeterschaal die onderverdeeld is in millimeters. Binnenin het huis zit verder een stalen platte veer, die verbonden is aan de band. Door de band af te rollen wordt de veer ‘opgewonden’, de band is hierdoor zelfoprollend.
Aan het uiteinde van de band zit een haaks omgebogen lipje. Om zowel buitenwerkse als binnenwerkse maten correct te meten is dit verschuifbaar aangebracht. Door hieraan te trekken kan de band uitgetrokken worden tot zijn maximale lengte. Wanneer het lipje wordt losgelaten zal het lint automatisch worden opgerold door de veer. Het is verstandig dit altijd gecontroleerd te doen, zodat het lipje niet tegen het huis knalt en de rolmaat beschadigd wordt of het lipje kapotgaat. Met een blokkeerknop kan men het oprollen van de meetband op iedere afstand blokkeren en zo het oprollen verhinderen. Dat kan handig zijn als er vaak (ongeveer) dezelfde maat moet worden opgemeten of afgetekend.